"McDonalds"ın Milşeyk hekayəsi "software development"ə ibrət dərsidir

Doğru sualı verməmək yanlış nəticəyə gəlmək üçün ən kəsə yoldur

Fastfud şəbəkəsi "McDonalds" milkşeyk satışlarını artırmaq istədiyi üçün ilk başda məntiqli görünən şeyi etdi.
Milkşeyk alıcılarının demoqrafik məlumatlarını araşdırdı.
Fokus qrupları yaratdı və milkşeykin dadı, qatılığı, görünüşündən qiymətinə qədər bütün dataları topladı.
Sonra əldə olunan rəylərə uyğun milkşeyklər hazırlayıb satışın zirvəyə çatmasını gözləməyə başladı.
Bir müddət sonra satış rəqəmlərinə nəzər saldıqda heç bir artımın olmadığı bəlli oldu.
Harvard Biznes Məktəbinin professoru Kleyton Kristensenin fikrincə problemin kökü yanlış sualla başlamaq idi.
Onların verdiyi sual "müştərilər milkşeydə nəyi xoşlayırlar" idi.
Halbuki bu "niyə müştərilər məhz milkşeyk alır" olmalı idi.

2005-ci ildə Kristensenin yazdığı "Marketinq yanlışlarının səbəbi və çarəsi" məqaləsinin əsas mövzusu müştəri seçimlərinin arxasında duran səbəbləri tapmaq idi.
Orada qeyd edilir ki, "Hansısa işi həyata keçirmək üçün insanlar sırf həmin işi ən səmərəli görə biləcək məhsulu alırlar".
Başqa sözlə şalban üzərində 2 mm-lik dəlik açmaq lazımdırsa, bu işi görmək üçün drel alacaqsan.
Amma bu işi mobil tətbiq vasitəsilə telefonunla etmək mümkün olsa idi, sən yenə də buna görə drel alacaqdın?
Yəqin ki yox.
Sadəcə tətbiqi açıb bir düyməyə toxunaraq bu işin öhdəsindən gələcəkdin.
Hansısa şirkət milyonlarını xərcləyib dünyanın ən möhtəşəm drelini də hazırlasa, ən müasir marketinq növlərindən istifadə edərək həmin dreli reklam da etsə, sən yenə də öz telefonunla bu işi görəcəksən, çünki sən heç vaxt drel istəməmisən, sadəcə oyuq açmaq istəmisən.

Bu nəzəriyyə "Görüləsi iş" adlanır.
Məhsulun gördüyü işi müəyyən etmək o qədər də asan deyil.
Doğru olmayan sualı vermək isə yanlış nəticəyə gəlmək üçün ən kəsə yoldur.
Necə ki "McDonalds" görüləsi işin milkşeykin təkmilləşdirilməsi olduğu qənaətinə gəlmişdi, amma rəqəmlər göstərdi ki, bu belə deyil.

Bəs buna bənzər səhvlərin qarşısını almaq üçün nə etmək olar?

Müştərinin ehtiyaclarını başa düşmək.
Milkşeykin sirrini aşkara çıxarmaq.

Kristensenə milkşeyk məsələsi həvalə edildikdə, onun komandası heç bir təxmin və fərziyyə irəli sürmədən müştərilərlə bağlı müxtəlif məlumatları toplamağa başladılar.
Nə geyindikləri, kimlə birlikdə olmaları, oturub nəsə yeyib-içdikləri, yoxsa yalnız götür-apar sifariş etdikləri, əlavə nəsə aldıqları və s. detalları qeyd edərək "McDonalds"da 18 saat vaxt keçirdilər.

Tezliklə daşlar yerinə düşməyə başlayırdı.
Mikşeyk satışının yarıdan çoxu səhər saat 8:30-dan əvvələ düşürdü.
Müştərilər yalnız idilər.
Əlavə heç nə almırdılar.
Sadəcə milkşeyklərini götürüb şəxsi maşınlarına minib yola düşürdülər.

Növbəti gün, Kristensenin komandası geri qayıtdı və bu dəfə alıcılardan niyə məhz milkşeyk aldıqlarını, bunun onların hansı problemini həll etdiklərini soruşmağa başladı.
Aydın oldu ki, bütün müştərilərin bir ortaq problemi var.
Ev-iş arası uzun və darıxdırıcı yolda avtomobil sürmək.

Onlar yolboyu sükan arxasında nə iləsə məşğul olmaq, eyni zamanda işə çatana kimi olan müddətdə özlərini doyurmaq istəyirdilər.
Digər qəlyənaltı yeməkləri və içkilər çox tez bitir və sükan arxasında onları yeyib-içmək narahat idi.
Lakin milkşeyki yolun sonuna qədər içə bilirdilər və avtomobildə fincan qoymaq üçün nəzərdə tutulan yerə milkşeyk stəkanı tam otururdu.
Beləliklə milkşeyk onlara lazım olan bir neçə problemin öhdəsindən mükəmməl şəkildə gəlirdi.
Kimin ağlına gələ bilərdi ki, "McDonalds" milkşeyklərin şokolad miqdarı və ya qatılığı ilə deyil, banan və snikers qarışığı ilə dolu olan stəkanın əlverişliliyi ilə yarışır?!

"Software development"də görüləsi iş vaxtında kommunikasiya, məlumatlara ehtiyacı olanların bu məlumatlara vaxtında çata bilməsi və s. ola bilər.
Şirkətinizdə istifadə etdiyiniz proqram köhnə və istifadəsi çətindirsə, işçilər onu işlətməkdənsə hətta kiçik yapışqan kağızlara üstünlük verəcəklər.
Görüləsi iş nədir?
Kiçik informasiyanı qeyd etmək və lazım olanda əldə etmək.
İş yerində yapışqan kağız bu cür problemləri şirkətin proqramından daha yaxşı həll edirsə, deməli orada dəyişikliyin vaxtı gəlib çatıb.

Nəticə verən həllə çatmaq üçün problemin düzgün ifadə edilməsi çox önəmlidir.

Əlaqədar şəxs(məhsul meneceri və ya məhsul sahibi və s.) problemi bu cür ifadə edə bilər.
- Hazırkı tapşırığın statusunu göstərmək üçün dropdaun yoxdur, onu əlavə etmək lazımdır.
Başlanğıcda hər şey aydın kimi görünür, ancaq görüləsi iş nədir?
Hər tapşırığın statusunu göstərən yarlıq istəyirlər, yoxsa tapşırığı növbəti mərhələyə keçirmək üçün buna ehtiyac duyurlar?

Problemin daha düzgün ifadəsi aşağıdakı kimi ola bilərdi:
- Bizə tapşırığın növbəti işçi üçün hazır olduğunu bildirən effektiv həll lazımdır.
Bu başqa məsələ.
Bu ifadə əvvəlkindən fərqli olaraq onlarla müxtəlif həll variantlarına açıqdır.

Təsəvvür elə, birinci ifadəni əsas götürüb onsuz da məhdud olan resurslardan istifadə edərək, sistemə inteqrasiya edirsən və işin bitməsinə az qalmış başa düşürsən ki, tapşırığı bitirən işçiyə statusu dəyişmək üçün dropdaunun rahat olsa da, növbəti işçi üçün cəhənnəm əzabıdır.
Çünki sırf buna görə normalda istifadə etmədiyi sistemə istifadəçi adı və parol yazaraq daxil olmalıdır.
Beləliklə bu həll işə yaramır.
Burada görüləsi iş "effektiv kommunikasiya"dır və bu həllin onla uzaqdan-yaxından əlaqəsi yoxdur.

Həqiqətən işi layiqincə görən həll istəyiriksə, əlaqədar şəxslə danışmamışdan əvvəl problem ifadələrindəki təxmin və fərzetmələri yoxlamalıyıq.
Onlar öz çətinliklərini və onu həll etmək üçün nə lazımdırsa, bizlə paylaşmağa can atırlar.
Lakin onların bizə dedikləri müştərinin onlara təsvir etdiyi qədərdir.

Problemi düzgün ifadə etmək şirkətin həqiqi ehtiyaclarını qarşılamağa və ümumi sistemə töhfə verən həllər yaratmağa imkan verir.

Sizə maraqlı gəldisə, dostlarınıza da maraqlı gələ bilər.
Bülleteni onlarla paylaşsanız, məni sevindirmiş olarsınız.

Haqqımda öyrənmək və əlaqə saxlamaq üçün 👉 www.turalasgar.com